Artykuł Aleksandry Tarki: „Fiskus kwestionuje opłaty naliczane przez notariuszy” (Rzeczpospolita 18.10.2021 r.) porusza kwestię podatku VAT doliczanego do wynagrodzenia notariuszy. Sprawę komentuje Michał Wojtas, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii EOL.

Kilka miesięcy temu rzecznik praw obywatelskich ogłosił, że podatek VAT winien zawierać się już w wynagrodzeniu pobranym przez notariusza. Rzecznik Maciej Taborowski argumentował swoje stanowisko uchwałą Sądu Najwyższego z 26.06.2014 r. (III CZP 27/14), wedle której przepisy dotyczące wynagrodzenia notariusza wskazują niezaprzeczalnie sprzeciw wobec podwyższania wynagrodzenia notariusza wyznaczonego przez sąd o podatek VAT.

Spowodowało to lawinę spekulacji, szczególnie w środowisku urzędów skarbowych. Do kancelarii notarialnych wpływać zaczęły pisma naczelników US, które podważały obowiązującą od niemal 30 lat praktykę doliczania podatku VAT do maksymalnych stawek taksy notarialnej.

Notariusze negują stanowisko rzecznika, argumentując to m.in. tym, że rozporządzenie w sprawie taksy notarialnej wydane zostało przed wejściem w życie ustawy o VAT. Centralne władze notariatu podkreślają, że podstawowe zasady funkcjonowania podatku VAT zakładają, że powinien być on obojętny dla usługodawcy. Ponadto zwracają uwagę na fakt, że podmiot wydający rozporządzenie musi się kierować wytycznymi co do jego treści, zawartymi w ustawie – w art. 5 § 3 prawa o notariacie. Przepis nie przewiduje możliwości włączenia do maksymalnej stawki taksy notarialnej obciążeń publicznoprawnych. Rozporządzenie określa jedynie maksymalne wynagrodzenie notarialne, a nie maksymalną cenę za te czynności.

Ministerstwo Sprawiedliwości do tej pory stało na tym samym stanowisku, co rejenci - wynagrodzenie notariusza stanowi kwotę „netto” i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Taki osąd to efekt kompleksowej analizy obowiązujących regulacji prawnych. Ministerstwo Finansów również nie zmieniło w tej kwestii poglądu i, jak dotąd, nie ma zamiaru zmieniać przepisów w tym zakresie.

Michał Wojtas – doradca podatkowy, wspólnik w Kancelarii EOL wskazuje, iż w sytuacji przyjęcia interpretacji niekorzystnej dla notariuszy byłaby to rewolucja, oznaczałoby to uszczuplenie wynagrodzeń rejentów o 23 proc. Nie jest również wykluczone, że konsumentom, którzy zapłacili VAT w przeszłości, przysługiwałoby roszczenie cywilne o zwrot nienależnie pobranych pieniędzy. Ten temat od lat budzi wątpliwości. Wskazane jest, by Ministerstwo Finansów wydało w tej sprawie interpretację ogólną.